In het ontwikkelen van onze methode vraag ik me wel eens af wat beter is? Het hebben van een heel duurzaam schoolgebouw en de leerlingen te betrekken bij het duurzaam gebruiken van de leeromgeving. Of juist een niet duurzaam gebouw en de leerlingen laten onderzoeken hoe ze ‘m, samen met behulp van professionals, duurzamer kunnen maken?
Nieuw duurzaam schoolgebouw
We komen geregeld in een nieuw gebouwde school. Echt prachtig. Met de nieuwste technische toepassingen en beoogd om zo duurzaam mogelijk te zijn én mee om te gaan. Als ik dan vraag, een beetje buiten mijn vakgebied om: ‘waarom zijn de ramen open, want volgens mij is dit gebouw ‘luchtdicht’ gebouwd?’, krijgen we als antwoord: ‘we willen frisse lucht en kennelijk heeft het tijd nodig om goed ingeregeld te worden. We gaan het wel doen, maar nu nog niet.’ En als we een rondleiding krijgen en vol bewondering naar het groene dak kijken, vraag ik terloops, ‘dit neem je vast mee in je leerlijnen. Toch super interessant, zo’n ‘tuin’ op het dak.’ Het antwoord is vaak: ‘Nu niet, maar dat gaan we wel doen, misschien.’
Een ‘hoop’ te doen
Dat biedt hoop. ‘Dat gaan we wel doen’. Er is aangetoond dat de mate van duurzaamheid van een gebouw mede afhangt van de gebruikers. Dus als we investeren in duurzame nieuwbouw en renovaties voor scholen is het fijn als deze bestedingen een zo hoog mogelijk rendement opleveren. In de meeste gevallen is het immers gemeenschapsgeld. En een school is een ‘organisatie’. Het gebouw dient tegen zo laag mogelijke kosten zo goed mogelijk onderwijs te bieden. In Nederland zijn scholen ‘vrij’ om het curriculum zelf in te vullen en volgens mij ‘rekenen’ we ze niet af op ‘goed en duurzaam school ondernemerschap’. Om te beginnen kunnen we eenvoudig kosten besparen door slim om te gaan met het energie-, gas-, water- en afvalverbruik op school. En weet je wie dit erg leuk vinden om te onderzoeken? Juist, de leerlingen (vaak samen met de facilitair medewerker van de school, want die krijgt vaak ook een heel andere rol als wij met een school samenwerken!)
Toepasbaar wetenschap- en duurzaam techniekonderwijs
Deze combinatie van inzet en leerplezier combineren we in onze wetenschap- en duurzame technieklessen. Leerlingen gaan zelf meten wat de condities zijn in een klaslokaal. Ze gaan zelf onderzoeken wat de grootste energieverbruikers zijn op school. Ook lopen de leerlingen met een bouwtechnisch ingenieur door de school en komen tot de ontdekking dat de HR++ ramen verkeerd om in de kozijnen staan (echt gebeurd!). Ze keren de prullenbakken om en leren wat we allemaal weggooien op school. Ze controleren kranen en checken het waterverbruik. En nog veel meer. Zo leren de leerlingen kringlopen sluiten door goed te kijken naar voorbeelden in de natuur.
Deze bevindingen beschrijven de leerlingen in een rapport van ‘aanbevelingen’ en worden gepresenteerd aan het management van de school. Het liefst voorzien van oplossingen. De leerervaring wordt verlengd als de school de mogelijkheid biedt om de beste ideeën ook te laten uitvoeren door de leerlingen zelf. Zo heeft een middelbare school de kans gegrepen om zelf CO2 meters te ontwerpen. En een andere school heeft een energiespel ontwikkeld om leerkrachten te stimuleren de lichten en computers uit te doen in de klaslokalen. Op weer een andere school organiseren de leerlingen een jaarlijks terugkerende moderuilbeurs om het weggooien van kleding bespreekbaar te maken. De onderwerpen creativiteit en ondernemerschap worden zichtbaar met elkaar verbonden. Dat dit vakoverstijgend en betekenisvol leren is hoeven we, denk ik, niet meer uit te leggen. Met behulp van iedereen wordt de school een circulaire organisatie, gaat de kwaliteit van leren omhoog en hebben de leerlingen meer context om keuzes te maken voor de toekomst. Mooi toch?! Dat zijn pas echt duurzame scholen.
Dus, nieuw of bestaand schoolgebouw?
Kan deze manier van lesgeven het beste in een nieuw of bestaand schoolgebouw worden toegepast? Dat maakt eigenlijk niet uit. Het gaat om de passie en gedrevenheid van het management van de school, het docententeam en in sommige gevallen ook de betrokkenheid van de ouders. In bestaande schoolgebouwen vinden de leerlingen sneller de verbeteringen. In nieuwe schoolgebouwen leren ze samen met de docenten hoe ze het gebouw optimaal kunnen gebruiken en dragen ze zorg voor klimaatneutraal werken en leren.
Waar moet je beginnen? Begin met het implementeren van wetenschap- en techniekonderwijs door middel van projecten zoals we hierboven hebben beschreven. Hulp nodig? Bel of mail ons.
Reactie plaatsen
Reacties